Сиссе те юлаймарӑмӑр ҫуллахи вӑхӑтӑн икӗ уйӑхӗ шӑхӑрса та иртсе кайрӗ. Шкул ачисемпе студентсем ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫывхарнипе туйма та пуҫларӗҫ пулӗ. Вӗсемсӗр пуҫне ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне шкул ҫулне ҫитмен шӑпӑрлансем те хатӗрленме тытӑннӑ.

Ҫитес кунсенче канашсемшӗн савӑнӑҫлӑ пулӑм пулса иртмелле. Машин тӑвакан урамӗнчи 24-мӗш ҫуртра ҫӗнӗ ача пахчи хӑйӗн алӑкне уҫать. Шкул ҫулне ҫитмен шӑпӑрлансем ҫӗнӗ учрежденире хӑйсене юмахри пек туйма пултарччӗр тесе ача пахчинче мӗн кӑна туса ирттермен-ши. Хӑтлӑ ҫутӑ пӳлӗмсем, спорт, юрӑ-кӗвӗ залӗ, бассейн, медицина блокӗ, апатланмалли блок пурри ача-пӑчасене кӑна мар, амӑшсене те савӑнтарӗ. Ача пахчи таврашӗнче 15 вылямалли тӳрем вырнаҫнӑ.

Паян ача ушкӑнӗсен пӳлӗмесенче кирлӗ сӗтел-пукансене, вылямалли хатӗрсене вырнаҫтарса ҫитереҫҫӗ. Унсӑр пуҫне ҫӗнӗ учрежденире ӗҫлекен кадрсене туллин ҫирӗплетнӗ.

Ҫурлан 1-мӗшӗнче ҫӗнӗ ача пахчи шӑпӑрлансене йышӑнма та тытӑнӗ.

Шӑмӑршӑ районӗнче ял тӑрӑхӗсенчи социаллӑ пӗлтерӗшлӗ ҫуртсене епле тытса тӑнине, вӗсен тирпейлӗхне ятарлӑ тӗрӗслев ирттерсех пӑхса ҫаврӑннӑ. Район администрацийӗн сайтӗнче мероприяти пирки черетлӗ тесе палӑртнине шута илсен ку вӑл йӑлана кӗнӗ пулӑм евӗр пӗтӗмлетме май килет.

Комисси йышне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Валерий Фадеев хӑй ертсе пынӑ-мӗн. Тӳре-шараран тӑракан йыш Карапай Шӑмӑршӑ, Чукал тата Кивӗ Чукал ял тӑрӑхӗсене ҫитнӗ. Комисси шкулсене, ача-пӑча пахчисене, фельдшерпа акушер пункчӗсене, культура ҫурчӗсене кӗрсе ҫаврӑннӑ. Вӗсен территорийӗсене тасалӑхпа хӑтлӑх енчен хакланипе пӗрлех хӗле епле хатӗрленнине тӗрӗсленӗ.

Карапай Шӑмӑршӑ ял тӑрӑхӗнче «Утмӑлтурат» ача пахчинче чӳречесене ылмаштарнӑ, картасене ҫӗнетнӗ, ача-пӑча лаптӑкӗсене хӑтлӑх кӗртнӗ. Чукал ял тӑрӑхӗнчи шкул та ачасене йышӑнма хатӗр. Кивӗ Чукалти шкулта вара юсав ӗҫӗсем пыраҫҫӗ. Унта шыв та кӗртеҫҫӗ, канализаци те тӑваҫҫӗ.

Малалла...

Республикӑн тӗп хулинче тата тепӗр икӗ ача пахчи уҫма палӑртаҫҫӗ. Вӗсем влали вырӑнӗсене тупса хунӑ ӗнтӗ: пӗри Октябре 50 ҫул урамри 24-мӗш «А» ҫуртра пулӗ, тепри — Элкер урамӗнчи 10-мӗш «А» ҫуртра. Анчах вӗсене малтан юсаса ҫӗнетмелле.

Ӗҫе кам пурнӑҫлассине палӑртма конкурс ирттернӗ ӗнтӗ, ҫӗнтерӳҫисем те паллӑ. Хула администрацийӗ вӗсемпе килӗшӳ алӑ пуснӑ. Ҫӗнтерӳҫӗсен кӑҫалхи чӳк уйӑхӗ тӗлне проектпа шырав ӗҫӗсене туса ҫитермелле. Кайран вара строительство организацине палӑртассипе конкурс пулӗ. Унта кам юсассине палӑртӗҫ.

Икӗ мулкач хыҫҫӑн чупса пӗрне те тытайман. Ҫак ваттисен сӑмахлӑхӗнчи калаҫу Куславкка районӗн ача пахчин ертӳҫи ҫинчен пынӑ пекех туйӑнать.

Асӑннӑ ача пахчин ертӳҫипе Чӑваш Республикин прокуратури кӑсӑкланнӑ, ара хайхи хӗрарӑм коррупцилле ӗҫ-пуҫа явӑҫнӑ.

Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх ача пахчи ертӳҫи 2012 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа 2013 ҫулти пуш уйӑхӗччен шкул ҫулне ҫитменнисен учрежденин хуралҫине ӗҫрен кӑларса янӑ, анчах ача пахчи бухгалтерине пӗлтермен.

— Ертӳҫӗ хӑйӗн мӑшӑрӗпе хуралҫӑ вырӑнӗнче 5 уйӑх хушши «тӑрмашнӑ», шалу укҫи вара ку ӗҫрен 34 пин тенкӗ майлӑ тухнӑ, — палӑртаҫҫӗ ЧР прокуратурин пресс-службинче.

Налук пухакансене хӑйӗн тата упӑшкин тупӑшӗ ҫинчен пӗлтернӗ чухне чее хӗрарӑм хуралҫӑ ӗҫӗ ҫинчен пӗр сӑмах та шарламан.

Куславкка районӗн администрацин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак ӗҫ-пуҫшӑн ача пахчин ертӳҫи ӑшӑ вырӑна пушатӗ. Унсӑр пуҫне хӗрарӑма дисциплинарлӑ яваплӑх та тыттарма йышӑннӑ. Йышӑнусем епле пурнӑҫланнине прокуратура хӑй тӗреслеме палӑртнӑ.

Виҫӗ ҫултан аслӑрах мӗнпур шӑпӑрлана кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне ача-пӑча пахчинче вырӑнпа тивӗҫтермелле иккен. Ҫакӑн пирки Экономикӑна ҫӗнетес тата технологи тӗлӗшӗнчен аталантарассипе ӗҫлекен канашӗн ларӑвӗнче республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов шантарнӑ. Кунсӑр пуҫне вӑл ҫулталӑк ҫурӑран пуҫласа виҫӗ ҫулчченхисене 60 процентне шкул ҫулне ҫитменнисен учрежденине ҫӳреме май килесси пирки асӑннӑ.

Ача-пӑча пахчисене ҫӗклеме тата юсама федераци хыснинчен кӑҫал пирӗн республикӑна 614,5 миллион тенкӗ килмелле иккен. Унсӑр пуҫне Чӑваш Ен бюджетран 100 миллион кивҫен илессе шанать иккен. Ача-пӑча пахчисенче хушма вырӑнсем уҫма 20 миллион тенкӗ ытла килес шанчӑк та пур-мӗн.

Ҫӗмӗрле хулинчи «Ылтӑн уҫӑ» ача пахчине ҫӳрекен шӑпӑрлансем ҫутҫанталӑк хӑй евӗрлӗхне хаваспах туптаҫҫӗ. «Ӑҫтан ҫил вӗрет? Мӗншӗн ҫӗр нӳрӗ» — хӑйсен воспитатӗлесене вӗсем ҫакӑн йышши ыйтусем параҫҫӗ. «Ылтӑн уҫӑ» педагогӗсем вара хуравӗсене сӑмахпа кӑна мар, куҫӑн та кӑтартса пама хатӗр — учреждени таврашӗнче ача-пӑча метеостанцийӗ ӗҫлет.

Пӗчӗк шӑпӑрлансем вара хӑйне евӗр ҫунталӑка тӗпчемелли станцире ҫанталӑк тӑрӑмне, сезон улшӑнӑвне, талӑк ритмне тата сывлӑш температурине тӗпчеҫҫӗ. Сӑмахран, ҫак кунсенче шӑпӑрлансем хӑйсем тӗллӗн ҫанталӑк шӑрӑх та уҫӑ пулнине те палӑртнӑ.

Тулта уҫӑлса ҫӳренӗ чухне метеостанцийӗ кӗрсе тухни ача-пӑчана самай хаваслантарать. Ҫутҫанталӑка пӗчӗкренех тӗпчеме вӗренни шӑпӑрлансен тавракурӑмне анлӑлатать, тавралӑха хаклама, хисеплеме вӗрентет.

Шупашкар районӗнчи «Пепке» ача пахчинче 25 вырӑнлӑ хушма ушкӑн уҫӑлнӑ. Унта ача-пӑча мӗн ҫинчен ӗмӗтленме пултарнине пӗтӗмпе ҫӗнӗтнӗ, паянхи вӑхӑтри йӑлтӑр отделкӑллӑ пӳлӗмсенче пурнӑҫа кӗртнӗ.

Ҫӗнӗ ушкӑнта ҫирӗплетнӗ йӗркепе килешӳллӗн хывӑнса тӑхӑнмалли пӳлӗмсенче хӑтлӑ шкапсем вырнаҫтарнӑ, ҫывӑрмалли ятарлӑ пӳлӗмре те краватьсем меллӗ. Ҫӑвӑнмалли тата апатланмалли пӳлӗмсене те лайӑх йӗркеленӗ.

Ҫӗнӗ ушкӑн пӳлемне уҫнӑ ятпа ача пахчинче пӗчӗк уяв ирттернӗ. Унта шӑпӑрлансем сӑвӑпа, юрӑпа, ташӑпа куракансен кӑмӑлне ҫӗкленӗ. Ача пахчишӗн пӗлтерӗшлӗ ҫӗнӗлӗх уҫӑлнӑ ятпа салам сӑмахӗсемпе «Пепкене» килсе ҫитнӗ район администрацийӗнчи вӗренӳ управленийӗн начальникӗ Романова Б.Г. тата вӑтам пӗлӳ паракан Ҫӗньял шкулӗн директорӗ Захаров А. Г тухса калаҫнӑ.

Шупашкар районӗн администраци ячӗпе ача пахчине заведеющине — Захарова Л.Г. тата «Фортуна-2» подряд организацийӗн директорне тӗплӗ юсава лайӑх тата вӑхӑтра тунишӗн тав хучӗсемпе чысланӑ.

Тунтикун, утӑн 8-мӗшӗнче, Республика Элтепӗре Михаил Игнатьев тата Раҫҫейри патшалӑх канашлӑвӗн вӗренӳ пайӗн председателӗн ҫумӗ Алена Аршинова Шупашкарти 88-мӗш «Березенька» ача пахчине укҫа-тенкӗ тата техника енчен тивӗҫтерес тесе 500 пин тенкӗллӗ ятарлӑ сертификатпа чысланӑ. Сертификата «Ачалӑх ячӗпе, ачалӑхшӑн» ятпа ҫӳрекен ыркӑмӑллӑх марафонта пуҫтарнӑ укҫа-тенкӗрен уйӑрнӑ.

Асӑннӑ ача пахчи хӑйӗн ӗҫне 1970 ҫулта пуҫланӑ. Унтанпа вӑхӑчӗ самай иртнӗ, ҫавӑнпа та юлашки ҫулсенче учрежденине юсас, ҫӗнетес ыйту ҫивӗччӗн тӑрать иккен. Пӗлтӗр ача пахчине 250 пин тенкӗ уйӑрса панӑ пулнӑ, ҫакна пула учрежденире урай ҫӗнӗрен сарма тата ача-пӑча сӗтел-пуканӗ таврашне туянма май килнӗ. Кӑҫал хула хыснинечен ремонт ӗҫӗсем валли тата 350 пин тенкӗ уйӑрса панӑ, ку укҫана чӳрече блокӗсене улӑштарнӑ ҫӗре тата крыльца ремонтлас ӗҫе уйӑрнӑ.

Ача пахчи учрежденийӗн ертӳҫи Елена Кадирова пӗлтернӗ тӑрӑх иртнӗ кунсенче тивӗҫне сертификата вӗсем спорт площадки валли тӗрлӗ оборудовани туянма палӑртнӑ.

— Кӑҫал республика тӗп хулин ача сачӗсене юсама пӗтӗмпе 80 миллион тенкӗ уйӑрма планланӑ.

Малалла...

Комсомольскинче черетлӗ вӗренӳ ҫулӗнчен ҫӗнӗ ача пахчи хута ямалла. Унта пурӗ сакӑр ушкӑн пулмалла.

Вырӑнти район хаҫатне — «Каҫал Ене» — уҫма хатӗрленекен учреждени пуҫлӑхӗ Анна Албутова пӗлтернӗ тӑрӑх, хальхи вӑхӑтра ҫутӑ кӗртессипе тимлеҫҫӗ. Тата ытти вак-тӗвек ӗҫ те юлнӑ-мӗн. Ҫапах та учреждение авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне хута ярасшӑн иккен.

Тӗп йывӑрлӑх шутне заведующи кадрсем тупассине кӗртет-мӗн. Сӑмахран, воспитатель, музыка ертӳҫи, медаппа, педагог-психолог, апат пӗҫерекен, ачасене вӑй-хал культурине хӑнӑхтаракан, завхоз, ҫӗвӗҫ-кастелянша, машинӑпа кӗпе-йӗм ҫӑвакан, ӑна-кӑна тӑвакан рабочи, хуралҫӑ кирлӗ. Ача пахчине ӑшӑтма тытӑнсан газ котельнӑйӗн операторне ӗҫе илме тивӗ.

Пурнӑҫӗ укҫа ҫинче тытӑнса тӑракан пулса кайрӗ те унсӑр пӗр утӑм тӑваймӑн. Халӗ, ав, пӗчӗк ачаллисене шиклентерекен хыпар пӗлтереҫҫӗ — ача пахчишӗн тӳлев кӑҫалхи авӑнӑн 1-мӗшӗнчен пилӗк хут ӳсме пултарать имӗш. Кун пирки РФ Патшалӑх Думин вице-спикерӗ Людмила Швецова саккун кӑларакансен президиумӗн паянхи ларӑвӗнче каланӑ иккен.

Кун пек хӑрушлӑх вӗренӳ ҫинчен калакан федераци саккунне улшӑну кӗртнӗ хыҫҫӑн сиксе тухать иккен. Тӗпренчӗкӗсем ача пахчине ҫӳрекенсен ашшӗ-амӑшӗ вӗренӳ пулӑшӑвӗшӗн мар, шӑпӑрлансене пӑхнӑшӑн тӳлеме ӳлӗмрен пуҫлӗ. Ку вӑл ылмашусем кӗртнӗ саккунпа килӗшӳллӗн. Унта ҫӑмӑллӑхҫӑсен категорине палӑртасса палӑртнӑ мӗн-ха. Сӑмахран, тӑлӑхсене, сусӑрсене асӑннӑ. Анчах федералсем регионсенче ҫӑмӑллӑхҫӑсен йышне кӗртнӗ хӑш-пӗр йыша та сирсе хӑварнӑ иккен. «Нумай ачаллисем пирки те асӑнман», — тенӗ тӗлӗнсе вице-спикер. Ҫапла вара вӑл татӑклӑ йышӑну тӑвиччен ҫиччӗ виҫсе пӗрре касма сӗнсе чӗнсе каланӑ.